Ponad dekadę temu na targach CES 2012 przedstawiono wiele produktów które zapierały wtedy dech w piersiach, a media rozpisywały się w samych superlatywach o SmartTV, super cienkich ultabookach i czekającej nas przyszłości. W cieniu tych nowości, znana nam firma Netgear pokazała swój nowy router który otrzymał nazwę handlową N900 CENTRIA WiFi Storage Router, czyli właściwie WNDR4700. Musieliśmy czekać aż cztery lata żeby ten model dostał wsparcie w OpenWrt (które rok później zaprezentowane zostało jako wydanie stabilne pod nazwą LEDE). Router ten dostał odznakę "Best Of CES 2012" od Cnetu, a artykuł który opublikowali miał wymowny tytuł "Netgear Centria WNDR4700 review: Much more than a Time Capsule killer". Dla przypomnienia tamtych czasów - dwa lata wcześniej TP-Link pokazał model TL-WR1043ND v1, pod koniec tego samego 2012 roku ukazał się WDR3600, a na model TL-WR1043 v2 musieliśmy poczekać jeszcze jeden rok.

Platforma na której oparty jest ten Netgaer to AppliedMicro APM82181 która niestety nie odniosła wielkich sukcesów - jest na niej oparte parę produktów Cisco, Netgeara, Meraki, WD czy HP, ale w OpenWrt wsparcie dostało ostatecznie tylko 6 urządzeń na tym SoCu. Sam procesor (przynajmniej w tym Netgearze) jest jedno rdzeniowy, taktowany 1000MHz, wspomagany 256MB pamięci ram oraz kostką 128MB pamięci NAND. Netgear pewnie nie zdecydował by się na pokazanie tego urządzenia na targach gdyby nie miało ono jednej unikalnej cechy - możliwości zainstalowania w nim normalnego dysku SATA o rozmiarze 3.5 cala. Ten dysk mieści się cały w obudowie więc łatwo sobie wyobrazić jej wielkość - jest naprawdę spora.

Dziesięć lat temu miałem także swój epizod z tym routerem, skończyło się rekompilacją oryginalnego oprogramowania i przygotowaniem łatek. Od tamtej pory nie miałem kontaktu z tym urządzeniem. Ale nadarzyła się ostatnio nowa okazja, ponieważ wspomniany router otrzymałem od jednego z użytkowników (za co serdecznie dziękuję) dzięki czemu mam możliwość ponownie przyjrzeć się temu zabytkowi i sprawdzić jak zachowuje się na nim OpenWrt.

Centria jest typowym routerem z wifi (dwa radia - jedno 2.4GHz B/G/N, drugie 5GHz w standardzie A, o łącznej przepustowości do 900Mbps), pięcioma gigabitowymi portami ethernet (jeden wan + cztery lan), dwoma portami USB 3.0 (z tyłu i boku), czytnikiem kart SD, wspomnianą już możliwością obsługi dysku SATA oraz kilka przyciskami i diodami led. W obudowie schowane zostały anteny wifi, zaś sam router przeznaczony jest do pracy w pionie. Po włączeniu zasilania następuje zdziwienie - dźwiękowo objawia się wbudowany wentylator który nie jest najwyższej jakości i hałasuje. W urządzeniu które mam niestety go słychać, jest raczej irytujący niż uciążliwy. Szukając informacji w sieci znalazłem kilka postów że u innych użytkowników też się tak zachowywał, więc raczej jego działanie nie wynika z wieku routera a po prostu z ich jakości. W tamtych czasach popularne były błyszczące obudowy i dokładnie taka jest tutaj, ze wszystkimi wadami polegającymi na zbieraniu odcisków palców i kurzu. Czas też nie był łaskawy dla obudowy więc wszystkie ryski i otarcia wydać dość wyraźnie. Po prostu używany router.

Sprzętem zarządza firmware Netgeara które może być wspomagane aplikacją na urządzenia mobilne. Oprogramowanie producenta jest jakie jest, jeżeli ktoś widział firmware Netgeara na innych urządzeniach to tu jest to samo. Ten artykuł oczywiście nie powstał by gdyby nie było możliwości instalacji OpenWrt, więc wgrywamy.

I pierwsza niespodzianka - obecne wydanie OpenWrt 22.03 nie działa. Niezależnie od tego czy przez GUI Netgeara czy przez tftp, po załadowaniu oprogramowania router restartuje się w kółko. Nie rozbierałem urządzenia, nie podłączałem konsoli żeby sprawdzić dlaczego, produkt jak i platforma praktycznie jest martwa więc nie jestem pewien czy warto poświęcać czas i zasoby na reaktywację. Działa za to doskonale poprzednie wydanie - 21.02 i właśnie to zostało wgrane. Próbowałem także po uruchomieniu OpenWrt wgrać przez sysupgrade obraz obecnego wydania, ale tak samo restartował się w kółko. Sprawdziłem także wydanie 19.07 które oczywiście również działa, ale ostatecznie wróciłem do 21.02.

Po wgraniu kolejna niespodzianka - router potrzebuje około 15 sekund zanim zacznie uruchamiać obraz OpenWrt, później uruchomia się i działa dość szybko. WNDR4700 wyposażono w kostkę 128MB pamięci, ale z powodu podziału na partycje, po wgraniu systemu zostaje tylko ok 9MB wolnej przestrzeni dla użytkownika (ubifs). Pewnie dało by się wygospodarować więcej przestrzeni usuwając np. partycje z pakietami językowymi, ale hej, mamy przecież dostęp do dysku, więc zbytnio nie ma potrzeby tak się bawić.

To nie koniec niespodzianek - nie działa USB. Wg commita dodającego wsparcie wymagane jest dodatkowe firmware do kontrolera USB żeby taka obsługa w ogóle działała. Firmware nie jest dostępne w pakietach, można zaś te pliki znaleźć przez forum OpenWrt na różnych Google Drive i Dropboxach. I pomimo wgrania ich w odpowiednie miejsce, USB nie chce działać - więc nie widzi ani podłączonych urządzeń na USB ani karty SD włożonej do czytnika który wewnętrznie też jest podłączony przez USB - mimo że sam czytnik jest widoczny. Pokusiłem się także o wiwisekcję oryginalnego oprogramowania ale tam tych plików nie ma - za to zobaczyłem że ich oprogramowanie bardzo, ale to bardzo przypomina OpenWrt, łącznie z systemem pakietów z opkg.

Wracam do asa w rękawie jakim jest możliwość instalacji dysku twardego. Klapka z boku ujawnia wnękę do której można wsunąć dysk, przesunąć blokadę i zamknąć całość. Dysk jest widoczny przez oddzielny kontroler SATA (nie na USB) i został bez problemu wykryty przez system. Dla testów podłączyłem dysk SSD, przeformatowałem na ext4, zainstalowałem ftp i zrobiłem test pobierania dużego pliku przez ethernet - wyszło niecałe 40MB/s. Fajerwerków nie ma, podobną prędkość osiągał NAS Zyxel NSA-310.

Sprawdziłem jeszcze zużycie prądu - sam router bez uruchomionego wifi i jednym kablem pobierał prawie 10W energii. Włożenie dysku do środka powoduje dalszy wzrost o te 8 czy 10W, więc całość pobiera tyle co nowoczesny router od kablówki.

WNDR4700 zawiera także czujniki temperatury które widocznie służą do sterowania obrotami wbudowanego wentylatora przez PWM. Zarówno wartości czujników jak i prędkość obrotową wentylatora można odczytać z systemu.

Dziesięć lat ten sprzęt mógł faktycznie się podobać - miał szybkie radio (znów dla przypomnienia - oficjalnie standard AC to dopiero 2014 rok), był wydajny i miał możliwość zbudowania NASa - a to już prosta droga do zarówno instalacji dodatkowych pakietów, jak również udostępniania plików czy mechanizmów ich pobierania z sieci. Dla mniej wymagających użytkowników lub mających wolniejsze łącze internetowe ten router może nadal być przydatny, a możliwość włożenia dysku i zbudowania urządzenia 2w1 (czy 3w1, 4w1...) daje możliwość zredukowania liczby działających urządzeń. Wsparcie przez Netgeara skończyło się w 2017 roku, ale na szczęście nadal mamy alternatywę w postaci OpenWrt. Trochę uwagi wymaga sprawdzenie problemu z działaniem USB (no chyba że ten który mam po prostu ma te USB uszkodzone), jeżeli ktoś ma potrzebę używania najnowszego wydania to musi także sprawdzić dlaczego ono się nie uruchamia. Sprzęt można używać także jako zwykły NAS, bo te 40MB/s nadal może być wystarczającą prędkością o ile nie przerzucamy dziennie terabajtów danych. Posiadanie dysku w routerze otwiera także możliwości hostowania plików (witryna internetowa, własna prywatna chmura) czy po prostu jako miejsce backupu plików (choć tak przepustowość oznacza że za szybko to nie będzie).

Myślę że te 10 lat temu ktoś był bardzo zadowolony z tego urządzenia. Nowoczesne jak na tamte czasy, kompleksowe rozwiązanie, możliwość wgrania alternatywy (jak tylko miał wiedzę i umiejętności) dawały naprawdę możliwość fajnego rozwiązania sieci w domu. A obecnie - retro.